आफूलाई देशकै ठूलो बैंक भन्दैँ आएको एनआईसी एसिया बैंकले जुनसुकै क्षेत्रमा भगवानको रुपमा हेरिने ग्राहकहरुलाई फसाएर जेल हालेको समाचार प्रकाशमा आएको छ । एनआईसी एसिया बैंकको डिल्लीबजार शाखाले निर्दोष ग्राहकलाई फसाएर जेल पठाउनेसम्मको हर्कत बाहिरिएको हो ।
बैंकले बन्द गरिएको खातालाई चालु गराई डिल्लिबजार शाखाले नियोजित रुपमा एक दम्पत्तीलाई २४ दिनसम्म कस्टडिको बास गराएको छ । राष्ट्र बैंकको नीतिविपरित बैंकको डिल्लिबजार शाखाले बन्द गर्नका लागि दिएको निवेदनअनुसार ग्राहकलाई बन्द भइसकेको जानकारी दिएको थियो । तर, गत २० असारमा सोही खाता सुचारु गरी चेक बाउन्स गरेको खुलेको छ ।
तर बैंकको सो शाखाले भने चेक बाउन्स गर्दा विविध गल्ती गरेका प्रमाणहरू फेला परेको छ । दाङ तुलसीपुर–५ स्थायी ठेगाना भएकी ललितपुरको नखिपोट बस्ने शिक्षा पेशामा आवद्ध भएकी कान्ति गिरी र उनका पति रुपेश श्रेष्ठविरुद्ध सोही ठाउँका राजेश र प्रिती अवालेले सोही शाखाले दिएको चेक बाउन्सका आधारमा प्रहरीमा उजुरी दिएका थिए ।
अवाले दम्पत्तीसँग सो शाखाका प्रबन्धक, ललितपुर प्रहरी परिसरको पनि आर्थिक प्रभाव रहेका कारण गिरी दम्पत्तीलाई फँसाउने षडयन्त्र गरिएको प्रस्ट देखिन्छ । ललितपुर प्रहरीले २० असारमा नै पक्राउ गरेका गिरी दम्पत्तीविरुद्ध सोही दिन उजुरी दर्ता र त्यसै दिन चेक बाउन्स पनि गरिएको छ । तर, राष्ट्र बैंकको नियमअनुसार खातावालालाई जानकारी गराउनका लागि विदाको दिनबाहेक सात दिनको समयसीमा हुनुपर्छ ।
बैंकले अवाले दम्पत्ती र प्रहरीको प्रभावमा त्यस्तो कुनै पनि प्रक्रिया नपु¥याई चेक बाउन्स गरिदिएको छ । जबकि, पत्र पठाएको एक सातापछि कुनै जवाफ नआए वा सम्पर्क नगरे सम्बन्धित खातावालालाई कालोसूचीमा राख्नुपर्ने प्रावधान छ । त्यसपछि मात्र चेक बाउन्स हुन्छ ।
१७ असारका लागि काटिएको चेकको खाता १० असारमा नै बन्द गर्नका लागि निवेदन दिइएको थियो । परिवारले राजेश अवाले र उनकी पत्नी प्रिती अवालेको दबाबमा चेक कटाएका कारण खाता बन्द गर्नुपरेको विवरणसहितको उजुरी प्रहरीमा पुर्याएको थियो । तर, प्रहरीले उजुरी नलिएपछि बैंकले १७, १९ र २० असारको मितिमा बन्द भएको भनी सम्बन्धित खातावाललाई जानकारी दियो तर उता बाउन्सको रिपोर्ट दियो ।
अवाले परिवारले हिम्मतीदेवी अधिकारीलाई उजुरी दिन लगाएर सातदोबाटो प्रहरी वृत्तले अभद्र व्यवाहारमा अन्यायपूर्ण हिसाबले पक्राउ गरेको गिरी परिवारको आरोप थियो । गिरीको एनआइसी एसीया बैंकको डिल्लिबजार शाखाको खाता नम्बर २९५६३५१८२१५२४००१ को चेक पीडक दम्पत्ती राजेश र प्रिती अवालेले धम्की दिएर काट्न लगाएको पीडितले बताउँदै आएका छन् ।
बैंकले यसरी गर्यो षडयन्त्र
अवाले दम्पत्तीसँग प्रभावित भएका बैंकका शाखा प्रबन्धकले गिरीको खाता सक्रिय बनाउनका लागि ५६ पैसाको सहारा लिएका थिए । गिरी परिवारको खातामा रहेको एक हजार तीन सय ९० रुपियाँ ५६ पैसा थियो । खाता बन्द गर्ने निवेदनसहित सो खातामा रहेको उक्त रकम गिरी परिवारले निकालेको थियो । बैंकले ५६ पैसा तिर्न सक्ने नभएका कारणले खाता बन्द गर्ने मौखिक स्वीकृति दियो ।
त्यसको एक सातामा गिरी दम्पत्तीलाई अभद्र व्यवाहारमा षडयन्त्रपूर्वक पक्राउ गरिएपछि विविध विवरणसहित एनआइसी एसीयाको खातासमेत जोडेर समाचार आयो । त्यसपछि बैंकले गिरीको उक्त ५६ पैसाका आधारमा खाता सक्रिय पारी १२ रुपियाँ व्याज थपेको थियो । सोपछि अवाले दम्पत्तीले गिरीबाट लिएको चेक बाउन्स गर्न सहज भयो । तर, बैंक बिना जानकारी र राष्ट्र बैंकको नीति विपरित गई चेक बाउन्स गर्दा त्यहि चिप्लिएको प्रमाण र बैंक स्टेटमेन्टहरूले प्रस्ट बनाएको छ ।
राष्ट्र बैंकको नियममा ‘खातावालाले आफूले दिएको चेकको भुक्तानी नहुँदै खाता बन्द गरेको कारणबाट कुनै चेकको भुक्तानी हुन नसकेको जानकारी प्राप्त हुनासाथ सम्बन्धित बैंक वा वित्तिय संस्थाले कुनै माध्यमबाट सम्बन्धित खातावालालाई प्रचलित कानुनी व्यवस्थाअनुसार जानकारी गराउनुपर्नेछ । यसरी जानकारी गराएको अवस्थामा समेत उक्त चेकको भुक्तानी हुने व्यवस्था नगरेको खण्डमा त्यस्तो चेक जारी गर्ने फर्म कम्पनी वा व्यक्तिलाई कालोसूचीमा राख्न सिफारिस गरी पठाउनुपर्नेछ’ भनिएको छ ।
पहिलो गल्ती गरेको बैंकले सम्बन्धित खातावालालाई कुनै पनि जानकारी नदिई तीन दिनमा नै रिपोर्ट दिएपछि अवाले दम्पत्तीले गिरीविरुद्ध परिसरमा उजुरी दिए । परिसरले पनि अवालेको उजुरीका आधारमा ति दम्पत्तीलाई पक्राउ गरी थुनामा राख्यो ।
गिरी परिवारले बैंकको उक्त गल्तीका विषयमा केन्द्रीय कार्यालय थापाथलीमा सोधपुछ गरेका थिए । तर, बैंक प्रशासनका कर्मचारीले त्यसलाई आलटाल गर्न खोजेका थिए । अहिले गिरी परिवारले ‘खाता पुनः बन्द गर्न’ भनी अर्को आवेदन दिएका छन् । जसमा ‘पुनः’ भन्ने शव्द हटाउनका लागि बैंक प्रशासनले भन्यो तर गिरी परिवारले मानेन । स्रोतका अनुसार उक्त खाता पहिलेकै मितिमा बन्द गराउने विषयमा बैंक प्रशासन राजी छ ।
‘चेक बाउन्सको फेक रिपोर्ट’ दिएपछि बैंक प्रशासनले उक्त खातालाई ‘एक्टिभ’ गरेको देखिन्छ ।
प्रहरीको घिनलाग्दो खेल
यस प्रकरणमा ललितपुर प्रहरी परिसरले पनि घिनलाग्दो खेल खेलेको छ । अवाले दम्पत्तीविरुद्ध दबाबमा चेक कटाएको भन्दै आर्थिक एक्स्टर्सन सम्बन्धी मुद्दा दर्ता गर्न गएका गिरी दम्पत्तीको उजुरी परिसरले लिएको थिएन । लामो समयसम्म छलफलमा राखे पनि उजुरी दर्ता नगरेको परिसरमा धाएकै बेला अधिकारीको दुव्र्यवहार सम्बन्धी उजुरीका आधारमा गिरी दम्पत्तीलाई सातदोबाटो थुनामा राखियो ।
त्यसपछि एक साताको खेलमा अवाले, बैंक र प्रहरी परिसर मिलेर नयाँ किर्ते रणनीति बनाएको कागजहरूले देखाउँछ । सोही मौकामा अवाले दम्पत्तीले चेक बाउन्स गराएको, नक्कली हिसाबले बैंकले चेक बाउन्स गरिदिएको र सरकारी वकिलको कार्यालयले ललितपुर प्रहरीलाई गिरीका पक्षमा उजुरी दर्ता गर्न पठाएको पत्रलाई लुकाएर अवाले दम्पत्तीको उजुरी दर्ता गरी, गिरीको मनासिव नरहेको भन्ने पत्र बनाइएको फेला परेको छ ।
हेल्लो सरकारमा जानकारी
पीडित गिरी परिवारले सबै सन्दर्भसहित आवश्यक प्रमाण र कागजात उपलव्ध गराउँदै हेल्लो सरकारलाई जानकारी गराएको छ । प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीको कार्यालयबाट चलेको हेल्लो सरकारले उक्त विषयमा सम्बन्धित निकायमा जानकारी गराउने उल्लेख गरेको छ ।
त्यसअघि आर्थिक लाभको अपराध ‘एक्स्टर्सन’ सम्बन्धी उजुरी प्रहरीले नलिँदा पीडित परिवारले प्रधानमन्त्रीको सचिवालय, प्रहरी महानिरिक्षकको सचिवालयलगायतका ठाउँमा पनि उजुरी दिएको थियो । ति उजुरीका विषयमा पनि कारबाही प्रक्रियाका लागि अध्ययन भइरहेको सम्बन्धित कार्यालयले जनाएका छन् ।
त्यसो त अवाले दम्पत्तीले गिरीलाई दिएको भनिएको रकमको कुनै कागज वा भर्पाई छैन । उसको उजुरीमा आर्थिक सहयोग गरेको भन्ने मात्रै उल्लेख छ । तर, ४६ लाख रुपैंया दाबी गरिएको छ । जबकि, ४६ लाख रुपैंया विना धितो वा कागज नगरी नेपालको प्रचलित कानुनअनुसार अपरिचित अथवा साधारण परिचय भएकालाई दिने व्यवाहारिकता नै मेल खाँदैन । अवाले दम्पत्तीले सहयोग भनी उल्लेख गरेका छन् जसलाई पत्याउन नै मुस्किल हुने सरकारी अधिकारीहरू बताउँछन् । दैनिक नेपालको सहयोगमा
